سرطان پستان شایعترین سرطان در میان زنان در سراسر جهان است و یکی از مهمترین علل مرگومیر مرتبط با سرطان به شمار میرود. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال 2020، بیش از 2.3 میلیون مورد جدید سرطان پستان در جهان تشخیص داده شد و از هر 8 زن، یک نفر در طول زندگی خود با این بیماری مواجه میشود. در ایران نیز این بیماری شایعترین نوع سرطان در میان زنان است و بار روانی و اجتماعی قابلتوجهی بر بیماران و خانوادههایشان تحمیل میکند. عوامل متعددی از جمله ژنتیک، تغییرات هورمونی، سبک زندگی و عوامل محیطی در بروز این بیماری نقش دارند. در سالهای اخیر، توجه ویژهای به نقش عوامل روانشناختی، بهویژه استرس، در افزایش خطر ابتلا و پیشرفت سرطان پستان شده است. استرس میتواند از طریق مکانیسمهای بیولوژیکی مانند اختلال در سیستم ایمنی و تغییرات هورمونی، و همچنین از طریق تأثیر بر رفتارهای ناسالم، بر سلامت اثر بگذارد.
سرطان سینه یکی از شایعترین سرطانها در میان زنان جهان است و سالهاست پژوهشگران به دنبال روشهای مؤثر برای پیشگیری و درمان آن هستند. در کنار روشهای شناختهشده مانند جراحی سینه، شیمیدرمانی، هورمونتراپی و هدفدرمانی، یکی از تازهترین حوزههای تحقیقاتی، واکسن سرطان سینه است؛ رویکردی نوین که میتواند آینده درمان را متحول کند.
واکسن سرطان سینه چیست؟
واکسنی که برای سرطان سینه طراحی میشود مانند واکسنهای معمولی (مثلاً واکسن آنفولانزا یا کووید-۱۹) عمل میکند؛ با این تفاوت که به جای مقابله با ویروس یا باکتری، سیستم ایمنی بدن را علیه سلولهای سرطانی فعال میکند. به بیان ساده، این واکسن به بدن آموزش میدهد سلولهای غیرطبیعی سینه را شناسایی کرده و آنها را نابود کند.
انواع واکسنهای در حال توسعه
پژوهشگران دو گروه اصلی واکسن سرطان سینه را بررسی میکنند:
1. واکسنهای پیشگیرانه:
- برای افرادی که هنوز سرطان ندارند اما در معرض خطر بالای ابتلا هستند (مانند کسانی که جهش ژنتیکی BRCA دارند).
- این واکسنها بهطور بالقوه میتوانند مانع شکلگیری تومور شوند.
2. واکسنهای درمانی:
- به بیمارانی داده میشود که سرطان سینه دارند یا درمان شدهاند اما احتمال بازگشت بیماری وجود دارد.
- هدف این واکسنها تحریک سیستم ایمنی برای نابودی سلولهای سرطانی باقیمانده و جلوگیری از عود بیماری است.
آخرین پیشرفتهای علمی
در ایالات متحده و اروپا چندین واکسن سرطان سینه در مرحله کارآزمایی بالینی (فاز ۱ و ۲) قرار دارند.
- یکی از مشهورترین آنها، واکسن HER2 است که برای بیمارانی با تومورهای HER2 مثبت طراحی شده است.
- در برخی مطالعات اولیه، این واکسنها توانستهاند پاسخ ایمنی مطلوب ایجاد کنند و نشانههایی از کاهش خطر عود بیماری را نشان دهند.
آیا واکسن سرطان سینه در دسترس است؟
در حال حاضر، هیچ واکسن تأییدشدهای توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) یا دیگر نهادهای معتبر جهانی برای استفاده عمومی وجود ندارد. واکسنی که در رسانهها مطرح میشود، هنوز در مرحله تحقیق است و ممکن است چند سال دیگر زمان ببرد تا به صورت گسترده در دسترس بیماران قرار گیرد.
آینده واکسن سرطان سینه
با توجه به نتایج امیدبخش تحقیقات، انتظار میرود در ۵ تا ۱۰ سال آینده واکسنهای ایمن و مؤثری برای بیماران خاص یا افراد پرخطر وارد بازار شود. این پیشرفت میتواند نقطه عطفی در کاهش میزان ابتلا و مرگومیر ناشی از سرطان سینه باشد.
جمعبندی
واکسن سرطان سینه هنوز یک امید علمی در حال شکوفایی است و نه یک درمان قطعی و در دسترس. با این حال، روند تحقیقات نویدبخش آیندهای روشن برای میلیونها زن در سراسر جهان است. تا آن زمان، غربالگری منظم، ماموگرافی و مراجعه به پزشک متخصص بهترین راه برای تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر سرطان سینه است.
اگر سوالی درباره غربالگری، پیشگیری یا درمان سرطان سینه دارید، متخصصان ما آماده راهنمایی شما هستند.
